1 – Do hư hỏng thiết bị

+ Lỗi cơ học: Hỏng hóc của máy bơm, van, lò phản ứng, hoặc các hệ thống kiểm soát có thể gây ra sự cố, làm mất kiểm soát quá trình sản xuất.

+ Ăn mòn và xuống cấp: Các hóa chất ăn mòn có thể làm hỏng đường ống, bồn chứa, và các thiết bị khác theo thời gian, dẫn đến rò rỉ. Sự xuống cấp của vật liệu do tuổi thọ hoặc điều kiện vận hành khắc nghiệt cũng là một yếu tố.

+ Thiếu bảo trì định kỳ: Việc không kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ các thiết bị có thể khiến các vấn đề tiềm ẩn không được phát hiện và khắc phục kịp thời, dẫn đến sự cố nghiêm trọng.

2 – Tĩnh điện và bụi dễ nổ

+ Phóng điện tĩnh điện: Sự tích tụ điện tích trong quá trình chuyển giao chất lỏng hoặc bột có thể tạo ra tia lửa, gây cháy nổ trong môi trường có hơi hoặc bụi dễ cháy.

+ Bụi dễ nổ: Một số loại bụi hữu cơ hoặc kim loại, khi lơ lửng trong không khí với nồng độ đủ cao, có thể phát nổ mạnh mẽ nếu có nguồn đánh lửa.

3 - Vận hành sai quy trình:

+ Vượt quá giới hạn vận hành: Các quy trình hóa học thường có giới hạn về nhiệt độ, áp suất, và nồng độ. Việc vượt quá các giới hạn này, dù là do lỗi hệ thống hay do con người, có thể dẫn đến phản ứng không kiểm soát, quá nhiệt, hoặc nổ.

+ Phản ứng không mong muốn: Sự lẫn tạp chất trong nguyên liệu, hoặc sự thay đổi nhỏ trong điều kiện phản ứng có thể gây ra các phản ứng hóa học ngoài ý muốn, tạo ra nhiệt lượng lớn hoặc khí dễ cháy.

+ Lưu trữ hóa chất sai quy cách: Lưu trữ các hóa chất không tương thích gần nhau, hoặc không tuân thủ các yêu cầu về nhiệt độ, độ ẩm có thể gây ra phản ứng ngoài ý muốn hoặc tự bốc cháy.

+ Môi trường công việc nóng: Các hoạt động như hàn, cắt trong khu vực có hơi hóa chất dễ cháy nếu không được kiểm soát chặt chẽ có thể tạo ra tia lửa và gây cháy nổ ngay lập tức

4 – Sai sót của con người

+ Lỗi vận hành và bảo trì: Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu. Việc nhân viên không tuân thủ đúng quy trình vận hành an toàn, thiếu kiến thức về hóa chất, hoặc thực hiện bảo trì không đầy đủ có thể dẫn đến rò rỉ, quá nhiệt, hoặc các điều kiện không an toàn khác.

+ Thiếu đào tạo: Nhân sự không được đào tạo bài bản về an toàn phòng cháy chữa cháy, cách xử lý hóa chất nguy hiểm, và quy trình ứng phó khẩn cấp sẽ không có đủ năng lực để phản ứng kịp thời và đúng đắn khi sự cố xảy ra.

5 -  Các yếu tố bên ngoài

+ Thiên tai: Sét đánh, lũ lụt, động đất có thể làm hỏng cơ sở hạ tầng của nhà máy, gây rò rỉ hóa chất hoặc làm mất điện, dẫn đến mất kiểm soát quy trình.

+ Tai nạn lân cận: Một vụ tai nạn giao thông hoặc cháy nổ ở khu vực lân cận nhà máy hóa chất cũng có thể gây ra tác động gián tiếp, như phá hủy hàng rào bảo vệ hoặc gây hỏa hoạn lan truyền.

Quản lý rủi ro an toàn điện

+ Nhận diện mối nguy: Xác định tất cả các loại hóa chất nguy hiểm, quy trình sản xuất có rủi ro cao, và các nguồn gây cháy tiềm ẩn (nguồn nhiệt, tia lửa điện, tĩnh điện).

+ Đánh giá rủi ro: Phân tích khả năng xảy ra sự cố và mức độ nghiêm trọng của chúng. Điều này bao gồm việc đánh giá các kịch bản cháy nổ, tác động đến con người, tài sản và môi trường.

+ Kiểm soát rủi ro: Ưu tiên áp dụng các biện pháp loại bỏ mối nguy (ví dụ: thay thế hóa chất độc hại bằng chất ít nguy hiểm hơn), giảm thiểu rủi ro (ví dụ: giảm lượng hóa chất lưu trữ), hoặc kiểm soát các mối nguy (ví dụ: hệ thống thông gió, hệ thống chữa cháy).

+ Phân tích HAZOP (Hazard and Operability Study): Thực hiện các nghiên cứu chi tiết để xác định và đánh giá các rủi ro vận hành, đảm bảo an toàn cho các quy trình phức tạp.

Xây dựng quy trình hệ thống vận hành an toàn, bảo trì nghiêm ngặt

+ Tuân thủ Quy chuẩn và Tiêu chuẩn: Tất cả các khâu từ thiết kế, xây dựng đến lắp đặt phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định, quy chuẩn, tiêu chuẩn về an toàn cháy nổ hiện hành của Việt Nam (ví dụ: QCVN 06:2021/BXD, Nghị định 136/2020/NĐ-CP) và các tiêu chuẩn quốc tế áp dụng cho ngành hóa chất.

+ Bố trí mặt bằng hợp lý: Đảm bảo khoảng cách an toàn giữa các khu vực có nguy cơ cháy nổ cao (khu vực sản xuất, kho chứa hóa chất) với các khu vực khác, khu dân cư. Phân chia rõ ràng các khu vực theo mức độ nguy hiểm cháy nổ.

+ Sử dụng vật liệu chống cháy: Ưu tiên sử dụng vật liệu có khả năng chịu lửa cao cho kết cấu nhà xưởng, vách ngăn, cửa, đặc biệt là ở các khu vực sản xuất và lưu trữ hóa chất nguy hiểm.

+ Hệ thống thông gió: Lắp đặt hệ thống thông gió và hút khí cục bộ hiệu quả để ngăn ngừa sự tích tụ của hơi khí dễ cháy hoặc độc hại

Xây dựng hệ thống cảnh báo phòng cháy và chữa cháy đầy đủ

+ Hệ thống báo cháy tự động: Lắp đặt hệ thống báo cháy, báo khói, báo nhiệt tự động tại các khu vực trọng yếu, đảm bảo khả năng phát hiện sớm sự cố. Đặc biệt là hệ thống cảnh báo cháy sớm giúp ngăn ngừa các nguy cơ có thẩy xảy ra cháy nổ sớm trước khi xảy ra cháy hạn chế được tối đa các thiệt hại không đáng có.

Tham khảo ngay “Giải pháp cảnh báo cháy sớm  hiệu quả hàng đầu hiện nay” của chúng tôi

+ Hệ thống chữa cháy tự động: Trang bị hệ thống chữa cháy tự động phù hợp với đặc điểm của hóa chất và nguy cơ cháy (ví dụ: hệ thống phun nước, bọt, khí CO2, hoặc hóa chất khô).

+ Thiết bị chữa cháy ban đầu: Bố trí đầy đủ bình chữa cháy xách tay, họng nước chữa cháy vách tường ở các vị trí dễ tiếp cận.

+ Kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ: Đảm bảo tất cả các hệ thống PCCC luôn trong tình trạng hoạt động tốt thông qua việc kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ theo quy định.

Đào tạo nhân viên và nâng cao nhận thức PCCC

+ Đào tạo an toàn PCCC: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ và chuyên sâu về an toàn hóa chất, kỹ năng PCCC, sơ cấp cứu và ứng phó khẩn cấp cho tất cả nhân viên, từ công nhân vận hành đến cán bộ quản lý.

+ Diễn tập PCCC: Thường xuyên tổ chức các buổi diễn tập phương án chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ để kiểm tra khả năng phối hợp của đội ngũ ứng phó tại chỗ và các lực lượng bên ngoài.

+ Nâng cao nhận thức: Xây dựng văn hóa an toàn trong toàn bộ nhà máy, khuyến khích nhân viên báo cáo các điều kiện không an toàn hoặc hành vi vi phạm quy định.